Ik heb het tijdens een podcast met Thomas de Vries van Dit Keer Wel een keer kort over meditatie gehad. Heel simpel eigenlijk: zijn vraag was of ik wel eens mediteer, waarop mijn antwoord nee was. Ik mediteer niet in de traditionele zin van het woord, gaf ik aan, maar doe wel aan “actieve meditatie”. Dat houdt eigenlijk in dat je “mindful” bent terwijl je je leven leidt zoals je normaal doet. Dat kan terwijl je aan het douchen bent of de hond uitlaat. Niet met je telefoon bezig zijn. Niet stoer kijken naar iedereen die langs je loopt omdat je zo een grote vent bent. Maar je alleen maar concentreren op je ademhaling, je stappen en de gedachten die voorbij komen.
Mindfulness is niets meer of minder dan je bewust in het nu bevinden.
Daarmee is in principe de introductie voor dit artikel afgerond.
En ondanks dat dat voor sommige mensen anno 2018 nog steeds zweverig klinkt, is niets minder waar. Meditatie wordt meer en meer toegepast door de rationele en sceptische geest. Niet alleen maar door 24-jarige vrouwen die acht maanden per jaar op Bali wonen en hun overtollige XTC gebruik proberen te verbloemen door veel havermout met frambozen te eten.
Terug naar het punt: hoe kan mindfulness je helpen afvallen?
Veel van het advies dat wordt gegeven om af te vallen, is gebaseerd op wat optimaal is volgens de wetenschap. En daar is niets mis mee. Het is immers de aanpak waar wij ook bijna altijd voor kiezen. Het probleem is vaak dat je het advies krijgt om meer groente te eten. Of meer aardappelen. Dat is allemaal ontzettend verzadigend. Daardoor eet je minder, krijg je minder calorieën binnen en val je over de lange termijn af. Als het goed is. Behalve bij alle mensen die daar niet in slagen.
De reden daarvoor is heel simpel: wie wil er verdomme nou elke dag een kilo aardappelen wegvreten of anderhalf uur bezig zijn met een salade? Je bent toch geen Vlaamse reus?
Wij als mens zijn tegenwoordig vrijwel niets anders dan reactief. Zo staan we in het leven. Wat ik met reactief bedoel, is dat alles wat we doen, een reactie is op invloeden van buitenaf. Het werk dat je doet is in opdracht van je baas, je krabt zonder na te denken aan je jeukende arm, je schiet uit je slof in het verkeer, je wordt in een leeg gat van kattenvideo’s gezogen op YouTube en, het belangrijkste voor de context van dit artikel, je stopt eten in je waffel zodra je de kleinste hoeveelheid trek ervaart.
Het probleem is dat hoe vaker je iets doet, hoe makkelijker en vaker je het doet zonder erover na te denken. Oftewel, een gewoonte.
Op welk punt hebben we met zijn allen besloten dat we de kleinste ongemakken, zoals trek, niet meer kunnen verdragen? Zijn we als soort zodanig verwend en verzwakt dat we geen half uur met een licht knorrend maagje het leven aankunnen?
Hint: ja, dat zijn we.
We zijn ons direct bewust van het ongemak dat we ervaren, maar besteden weinig tijd aan accepteren dat het onderdeel zou kunnen zijn van het proces. Als we aan krachtsport doen, accepteren we fysiek ongemak en spierpijn. Als we aan teamsporten doen accepteren we het ongemak van vroeg uit je bed komen in het weekend of onder de douche moeten naast iemand met een schrikbarend grote penis waardoor je nachtenlang onzeker wakker ligt. Als we aan vechtsporten doen accepteren we een high-kick tegen onze kin. Als we ondernemen accepteren we soms wel jaren van financieel ongemak.
Maar voor honger willen we direct een oplossing. Nu gelijk. Caloriearme snacks, tips, lifehacks, pilletjes en poeders. Alles wat ervoor zou kunnen zorgen dat die onacceptabele en ondraaglijke honger nu eindelijk eens stopt. Nee, stel je voor dat je als west-Europeaan langer dan drie uur moet leven zonder eten in dat gat in je gezicht te schuiven. Heb je de memo gemist waarop stond dat honger af en toe of zelfs regelmatig onderdeel is van het proces?
Afvallen is jezelf vrijwillig uithongeren. Accepteer dat dat gevoel erbij hoort. Het is prima – zelfs begrijpelijk – dat je naar manieren zoekt om het jezelf minder moeilijk te maken. Je kan het jezelf minder moeilijk maken, maar niet makkelijk. Nooit makkelijk. Als je met die instelling problemen wilt oplossen – dat het makkelijk moet – zul je nooit geschikte antwoorden vinden. Want die antwoorden zijn er niet.
Allemaal leuk, maar hoe helpt mindfulness me dan met afvallen?
Probeer eens vaker bewust om te gaan met wat je voelt. Wat je echt voelt op momenten dat je wilt eten. En vraag je dan eens af in hoeverre het nu nodig is om iets aan die drang te doen. Hoe vaak heb je eerder in je leven honger gehad en hoe vaak ben je daar ongedeerd van af gekomen?
Doe het niet alleen met honger, maar met alle gevoelens en gedachtes die dagelijks passeren. Probeer eens niet gelijk te jeuken als je iets voelt kriebelen. Ervaar het gevoel eens een minuut. Het gaat vrijwel altijd vanzelf over.
We draaien zo ongelooflijk veel op de automatische piloot en als die piloot jou elke dag naar bergen calorieën vliegt, wordt dat gegarandeerd een probleem.
Ik ben ervan overtuigd dat je de meest onschuldige en nietszeggende tegenslagen – als je het überhaupt zo kunt noemen – als honger zou kunnen verdragen, op momenten dat je het simpelweg accepteert. Zoals je ook het branderige gevoel van een schaafwond accepteert nadat je gevallen bent. Dan ga je toch ook niet drie dagen zitten janken op de bank?
Begrijp me niet verkeerd. Ik weet dat het genuanceerder ligt dan dat. Een schaafwond kun je niet direct oplossen. Financiële vrijheid kun je als ondernemer ook niet direct verkrijgen. Acceptatie is in die situaties de meest logische keuze, omdat je anders doordraait.
Honger kun je wel direct stillen. Altijd en overal. En daarom geven we er continue aan toe.
Maar ook daar komt mindfulness weer om de hoek kijken. Bewust worden van het feit dat je dat allemaal doet, om bovenstaande redenen, is een belangrijke eerste stap. En soms ook gelijk de laatste. Het stelt je in staat in jezelf te keren en zelf een doordachte keuze te maken, voordat je je weer volledig laat leiden door alles wat er om je heen gebeurt. Voordat je weer compleet de controle verliest.
Start daar eens mee. De controle beetje bij beetje terugkrijgen over de dingen die je doet en op welke manier je dat doet. Je bent zelf grotendeels regisseur van je eigen bestaan, maar daar moet je wel zelf voor kiezen. Uiteindelijk is het nu niet veel meer dan het gevolg van alle kleine en grote keuzes die we tot nu toe hebben gemaakt. Je kunt alleen maar kiezen als je je bewust bent van het feit dat je een keuze hebt. En die heb je elke keer weer net voordat je een gezonde acai bowl van 1900 calorieën verslindt.
