Voeding Of Training: Wat Is Belangrijker?

In het kort kun je deze vraag zo beantwoorden: het zou eigenlijk niet voor moeten komen dat je maar een van de twee kiest. Als we dromenland echter verlaten en we kijken naar de realiteit, zie je vaker wel dan niet dat men er maar een kiest en dat is meestal de makkelijkste, namelijk training. Mocht je er echt maar een kunnen kiezen, welke is dan belangrijker?

Bovenstaande vraag zal ik wederom met een langdradig en saai artikel proberen te beantwoorden, want saai en langdradig is mijn specialiteit, maar daar blijf je voor terugkomen.

Ongeacht het doel van een persoon, zal mijn keuze vrijwel altijd uitgaan naar voeding. Ik realiseer me dat dat een hele algemene uitspraak is omdat het gebrek aan context tot nu toe bijna pijnlijk is, maar om mijn standpunt een solide basis te geven, zal ik hieronder onderscheid maken tussen verschillende groepen mensen en hun doelen.

Voordat je nu, zonder het lezen van al het onderstaande, een reactie achterlaat met hoe belangrijk training wel niet is, let er dan wel op dat dat hoogst waarschijnlijk hieronder wordt besproken. Ja, lichaamsbeweging is essentieel voor een goede gezondheid. Je kunt een optimaal dieet hebben, maar als je de hele dag op je reet zit slijt dat nog steeds jaren van je leven af. Jaren ja. Toch is het echter zo dat er genoeg mensen zijn die fanatiek trainen maar hun voeding verwaarlozen en aan de andere kant mensen die goed eten maar te weinig aan lichaamsbeweging toe komen.

Mensen met overgewicht (10+ kilo)

Dit lijkt mij de meest vanzelfsprekende doelgroep om mee te beginnen, omdat zij degenen zijn die hier vaak de draad kwijtraken. Ik vind dat dikke mensen die hun levensstijl aan willen passen zichzelf te vaak en te veel richten op lichaamsbeweging. Terwijl het een gegeven is dat iets doen beter is dan niets doen, gaat het er wel om dat er effectief doelen verwezenlijkt kunnen worden. Het gebrek aan resultaat resulteert alleen maar in opgeven. We gaan er dus even vanuit dat je niet naar de sportschool gaat omdat je de Zumba instructeur zo leuk vindt. Nee, je gaat naar de sportschool omdat je slank(er) en gezond(er) wilt worden.

Met de laatste zin in gedachte zou je het volgende argument aan kunnen voeren: “Als je naar de sportschool gaat doe je aan lichaamsbeweging en lichaamsbeweging is altijd gezond. Het is in ieder geval beter dan niks doen, dus als men hun voeding niet aan wil passen maar voor de gezondheid wil bewegen is dat hartstikke goed.” Dat is zeker een interessant argument, maar wel een argument waar ik het niet mee eens ben.

Ik vind dat in geen enkel geval de voordelen van lichaamsbeweging kunnen compenseren voor de negatieve effecten van slechte voeding. Met slechte voeding bedoel ik niet dat je nooit biologisch eet of iets dergelijks, maar dat het merendeel van je dieet bestaat uit bewerkte voeding waardoor de verhouding tussen je macronutriënten (eiwit, koolhydraten, vet) vrijwel zeker uit balans is, je te weinig vitamines en mineralen binnenkrijgt en dat je consistent te veel calorieën consumeert. Dit resulteert in overgewicht en uiteindelijk een disbalans in je hormoonhuishouding.

Het bovenstaande is een hele realistische situatie voor…het merendeel van de bevolking. Je kunt een groot deel van de week doorbrengen in de sportschool, maar daar los je het bovenstaande niet mee op. “Maar met trainen verbrand je toch calorieën?” Klopt, maar die paar honderd calorieën die je kwijtraakt zitten er zo weer aan bij deze doelgroep. Om op dit punt te komen moet je gewoon een hele slechte voedingswijze hebben aangehouden voor een lange tijd. De eerste stap is dan ook om je voeding te verbeteren, trainen komt nog wel. Als je besluit om beiden gelijk aan te pakken, wat ideaal is voor je fysieke gezondheid, dan stel ik voor dat je je goed inleest over voeding en wat betreft lichaamsbeweging de gedachte aanhoudt: ‘iets is beter dan niets’. Ga naar de sportschool en beweeg lekker. Hou het voor jezelf interessant en vooral leuk. Als je gelijk jezelf volledig afranselt denk ik ook dat je liever op de bank blijft zitten. Als je tot deze groep behoort en je je voeding aanpakt, kun je dus zeker naar de sportschool gaan om te Zumba’en.

Mensen met weinig overgewicht

Bij deze groep vind ik dat beide keuzes gunstig zijn. Deze groep eet over het algemeen niet veel te veel. Mensen met weinig overgewicht komen meestal heel geleidelijk aan en komen er dan na een jaar of twee achter dat ze eigenlijk wel af zouden moeten vallen. Hou me niet vast aan “twee jaar”, ik noem even een willekeurig getal. Anderzijds heb je de groep mensen die bijvoorbeeld op een lange vakantie een knop omschakelen en als een bezeten wilde hond alles opvreten wat op hun pad terecht komt. Zij komen dan thuis van vakantie, gaan op de weegschaal staan en pinken dan stiekem een traantje weg.

Prima allemaal, het gaat erom dat deze groep een kleine hoeveelheid vet kwijt wil raken. De groep die van vakantie thuiskomt pakt meestal hun oude levensstijl weer op en dan zijn die kilo’s vaak ook verdwenen na een paar weken.

De eerste groep heeft te lang net iets te veel gegeten. Als je dagelijks een paar honderd calorieën meer binnenkrijgt dan je verbruikt, zul je aankomen, maar is de omschakeling ook vrij eenvoudig. Als je het over een week bekijkt en je eet zeven dagen net iets te veel, zul je het merendeel van die tijd een negatieve energiebalans moeten creëren. Dat houdt in dat als je puur uitgaat van trainen en dat er niks aan voeding verandert, je 4 dagen per week zou moeten sporten. Dat is sowieso iets dat ik veel van mijn cliënten afraad die af willen vallen, maar daar gaat het nu niet om.

Als je een paar honderd calorieën moet schrappen per dag kun je dat makkelijker met voeding doen. Neem iets minder saus, eet meer groente bij je maaltijd om sneller vol te zitten (waardoor je minder andere dingen eet), drink twee glazen Cola minder op een dag, enzovoorts. Met voeding heb je dat tekort dus snel en praktisch gerealiseerd. Voeding is in dit geval ook erg belangrijk omdat je wel af kunt vallen, maar je wilt voornamelijk vet kwijtraken en geen vetvrije massa (waaronder spieren). Eiwitinname zal dus op zijn minst ‘degelijk’ moeten zijn als je daar voor wilt zorgen. In dit geval komt er ook bij kijken dat je een of twee keer je spieren moet trainen d.m.v. krachttraining.

Uiteindelijk concludeer ik dan toch weer dat een combinatie van training en voeding optimaal is, maar als je er echt een zou kiezen, zou ik wederom voor voeding gaan. Het calorietekort creëer je makkelijker door je voeding aan te passen en het zal je zeker goed doen om je eens te verdiepen in wat ‘goed eten’ nou echt is. Ondanks dat vetvrije massa verliezen niet gunstig is, zeker niet voor mensen die getraind hebben om spiermassa te ontwikkelen, houdt het merendeel van de mensen daar zich niet mee bezig en zij willen gewoon ‘afvallen’.

Fitte en getrainde mensen

Bij deze groep kun je echt niet kiezen. Deze groep bestaat uit mensen die een lichaam hebben die goed onderhouden moet worden. Het gaat hier niet om genetische freaks die spiermassa kweken door zuurstof naar binnen te krijgen en mensen die 5000 calorieën per dag kunnen eten zonder aan te komen. Dat is de minderheid en daar schrijf ik niet voor.

Als je spiermassa wilt onderhouden en/of ontwikkelen zul je moeten trainen, maar je moet ook absoluut genoeg calorieën en eiwitten eten om groei te bevorderen. Zonder een combinatie van allebei wordt dat namelijk erg lastig. Als je bij deze groep hoort is de kans groot dat je jezelf nog net niet strak genoeg vindt en je denkt dat op te lossen door meer buikspieroefeningen en nog meer cardio te doen. Dat kan werken, maar ook hier speelt voeding een veel te belangrijke rol die uiteindelijk meer bij zal dragen aan het resultaat waar je naar streeft.

Alle overige gevallen

Nu zijn er natuurlijk nog andere mensen. Ik probeer niet de hele bevolking een van bovenstaande drie labels te geven. Zo heb je personen met specifieke lichamelijke klachten en mensen die, zonder er heel bewust op te letten, gewoon fit en gezond zijn. Die laatste groep hoeft de keuze tussen voeding en training ook niet echt te maken, vandaar dat die hele groep sowieso vervalt. Als je nu al fit en gezond bent en je ziet er goed uit met het je kleding uit (en het licht aan), doe je in ieder geval iets goed.

Mensen met lichamelijke klachten zijn een heel ander verhaal. Ondanks dat het je zou verbazen hoeveel lichamelijke klachten kunnen ontstaan door slechte voeding, is het altijd gepast om langs te gaan bij een arts en/of fysiotherapeut. Omdat ik geen van de twee ben laat ik deze groep voor wat het is.

Conclusie en mijn visie

Ik concludeer zelf uit de praktijk dat voeding in vrijwel alle gevallen niet in orde is en lichaamsbeweging in veel gevallen wel OK. Tenzij je echt een idioot trainingsschema volgt zit dat meestal wel goed. Optimaal is iets anders, maar als je net begint hoef je echt nog niet optimaal te trainen om goede resultaten te zien. Je lichaam reageert de eerste maanden bijzonder goed op de kleinste prikkelingen. Ik krijg echter meer dan regelmatig e-mails van mensen die al jaren trainen maar nog steeds net iets te veel buikvet hebben bijvoorbeeld en dat is voornamelijk af te schuiven op voeding.

Je kunt aan de gang blijven met de intensiteit van je trainingen verhogen, meer dagen cardio invoeren of andere activiteiten in je dagelijkse leven plannen, dat kent ook zijn voordelen, maar meestal raken mensen er alleen maar door gefrustreerd. Ik zeg dus dat de voeding eerst bekeken en aangepast moet worden en de meesten met een basisschema in de sportschool al meer dan voldoende vooruit zullen gaan. Er zijn talloze factoren die invloed kunnen hebben op de vorige zin, maar ik spreek hier over de meest voorkomende situatie.

Ik heb cliënten die door drukte of vakantie wekenlang niet kunnen trainen, maar zich in de tussentijd wel aan hun dieet houden en de resultaten spreken in dat geval voor zich. Voor bijna iedereen vind ik voeding de belangrijkste factor en daarna training. Training duurt ook maar ~60 minuten per keer. Die andere 23 uur zijn ook niet onbelangrijk en hoe je die aanvult met voeding en rust, dragen meer bij aan het uiteindelijke resultaat. Voor de meesten zal trainen dus in de eerste instantie moeten dienen als de ondersteunde factor en naarmate je vooruitgang maakt, worden training en voeding beiden elementen die niet meer zonder elkaar kunnen.