Goed, als er een prijs uitgerekend werd voor slechtste titel voor een artikel, won ik hier waarschijnlijk een Oscar mee. Wellicht dat extra uitleg gunstig is.

Ik wilde het eerst hebben over veel voorkomende misvattingen/misverstanden die ik regelmatig in de praktijk tegenkom, maar toen zag ik dat een aantal van de punten die ik genoteerd had daar niet onder vielen. Ik wilde ook niet nog een stuk over mythes schrijven, aangezien ik daar een ebook over beschikbaar heb en het onderwerp af en toe een beetje mijn strot uitkomt. Voornamelijk omdat het totaal geen invloed lijkt te hebben op het bijsturen van mensen, maar dat is een ander verhaaltje voor het slapen gaan voor een andere keer.

Waar ik dus mee overblijf zijn willekeurige observaties. Ik heb alleen punten gebruikt die ik regelmatig tegenkom. Niet een of twee keer. Dit zijn dingen die ik opvallend vaak in mails lees. Voor sommigen, of velen, zullen een aantal stukken hieronder vanzelfsprekend zijn. Realiseer je dat dit niet geschreven is voor de mensen die het al weten.

Doen wat je wilt doen vs. wat je moet doen

Je wordt op social media vaak doodgegooid met uitspraken als “Success begins at the end of your comfort zone!” of de Nederlandse variant van “If you always do what you’ve always done, you’ll always get what you’ve always got.” (Henry Ford)

Ondanks dat dat vermoeiend kan zijn, is de waarheid hard. Vooral bij ervaren krachttrainers zie je dat ze een sterke voorkeur hebben voor een bepaalde manier van trainen. Vaak proberen ze door subtiele vraagstelling (of leugens) stap voor stap hun programma zo bij te stellen dat ze met een manier van trainen eindigen zoals zij willen en altijd hebben gedaan. Ze kiezen voor wat ze willen, in plaats van voor wat moet. Je comfortzone is nu eenmaal comfortabel.

Tenzij je de absolute wereldtop bent, is er ruimte voor vooruitgang. In de meeste gevallen voor heel veel vooruitgang. Als je je volledige potentie wilt vervullen, moet je datgene doen wat gedaan moet worden. Uiteraard is het prima als je vast wilt blijven houden aan je eigen voorkeur, maar verwijt dan niet je trainer/coach van een gebrek aan resultaat.

Het kan praktisch altijd beter, je moet er alleen voor open staan.

Ik heb alles geprobeerd

Ik wil op voorhand aangegeven dat ik dit stuk niet denigrerend of beledigend bedoel. Ik realiseer me dat dat een beetje overkomt als mensen die zeggen: “Sorry dat ik het zeg, maar je bent echt een lul.” — maar zo bedoel ik het niet. Ondanks dat het zo over kan komen. Op sommige mensen. Die denken alles geprobeerd te hebben.

Veel mensen zeggen vaak dat ze alles geprobeerd hebben om af te vallen. Alles. Het enige wat ze echter niet hebben geprobeerd, is consistent minder eten. Als je alles geprobeerd zou hebben, zou je al datgene gevonden hebben wat werkt.

Het is enigszins te vergelijken met de belachelijke uitspraak “It’s always in the last place you look”. Tuurlijk vind je het altijd op de laatste plek waar je zoekt. Je stopt met zoeken nadat je het gevonden hebt. Het is vreemd om iets op de eerste plek te vinden en door te blijven zoeken, maar goed.

Als je veel hebt geprobeerd is dat gunstig. Je bent dan in veel gevallen een groter expert dan de persoon die je traint of begeleid. Je bent een praktijkexpert. Maar je kunt niet zeggen dat je letterlijk alles hebt geprobeerd, want dat is niet waar.

Spieren wegen meer dan vet

Dit hoor je echt heel vaak. Als je de uitspraak exact opleest zoals het er staat, betekent het echt helemaal niets. Spieren wegen meer dan vet. What?

Het is vooral de situatie waarin deze uitspraak vaak voorkomt. Ik hoor dit over het algemeen het meest als iemand aangeeft al lang te diëten/trainen, maar geen gewicht verliest, maar dat dat kan komen omdat spier meer weegt dan vet.

Een kilo spier weegt net zo veel als een kilo vet, net zoals dat een kilo lood en een kilo veren, beide een kilo wegen. Niets weegt meer dan iets anders, tenzij het daadwerkelijk meer weegt.

Het verschil zit alleen maar in de hoeveelheid ruimte die spieren en vet in beslag nemen. Een kilo vet neemt meer ruimte in beslag dan een kilo spier. Als je gewicht gelijk zou blijven, omdat “spier meer weegt dan vet”, zou je in formaat krimpen. Iemand die 85 kilo weegt met een vetpercentage van 10% oogt veel slanker dan iemand van 85 kilo met een vetpercentage van 30%.

Als je niet afvalt, is dat niet omdat spier meer weegt dan vet, maar omdat je te veel calorieen binnenkrijgt en niet afvalt.

Psychologische barrière voor het aantal herhalingen

Ook dit komt eigenlijk alleen maar voor bij ervaren krachttrainers. Veel mensen beginnen met krachttraining en houden zich vast aan een aantal herhalingen per set. Bijvoorbeeld 8-10 of 10-12. Veel mensen voelen dat het noodzakelijk is dat je er echt minstens 8 zou moeten doen en maximaal 10, in het geval van het eerste voorbeeld.

Het nadeel daarvan is dat je jezelf tekort kunt doen.

Bijvoorbeeld, als je zou bankdrukken met 80 kilo en altijd zou stoppen op 10 herhalingen, terwijl je er meer zou kunnen doen, krijg je snel het idee dat 80 kilo je 10RM is. Oftewel het gewicht waar je maximaal 10 herhalingen mee kunt uitvoeren. Als je er echter 15 herhalingen mee zou kunnen doen, ben je in de realiteit stukken sterker dan je denkt.

Ik schrijf mijn cliënten regelmatig oefeningen voor waarmee ze een maximaal aantal herhalingen moeten uitvoeren. Gek genoeg stoppen velen van hen altijd met elke oefening exact op 10 herhalingen. Ik geloof in toeval, maar je kunt niet op 100% van je oefeningen en sets op 10 herhalingen falen.

Maar, dat idee heeft de persoon in de sportschool zelf wel. Door de psychologische barrière die ze ontwikkeld hebben, lukt het ze vaak echt niet om meer herhalingen te doen dan dat ze gewend zijn.

Ik kan er verder weinig over zeggen, behalve dat je moet stoppen met jezelf een onnodige grens opleggen. Zo veel mogelijk herhalingen doen met veel gewicht geeft je alleen maar inzicht op je eigen kracht. Ik stel niet dat je altijd 200 herhalingen moet doen, het is ook echt de bedoeling dat je 5-12 herhalingen doet, maar die grens moet fysiologisch en niet psychologisch zijn.

Een oefening voelt niet goed, dus is het niks voor mij

Dit punt is tweedelig.

Het eerste scenario is waarbij mensen een oefening uitvoeren, last hebben van pijntjes of ongemakken en vervolgens concluderen dat deze oefening niet goed is voor hun. In tegenstelling tot het stuk hierboven, komt dit vooral voor bij beginners.

De beste en meest effectieve oefeningen zijn relatief complex. Je moet jezelf de tijd gunnen om oefeningen onder de knie te krijgen. Practice makes perfect. Het feit dat je last hebt van pijntjes of ongemakken kan een aantal oorzaken hebben:

• Je voert de oefening slecht of niet optimaal uit
• Je bent niet gewend om op twee benen te staan en te bewegen, dat kan voor ongemakken zorgen (lullig, maar waar)
• Je onderschat hoe ongemakkelijk effectieve oefeningen en trainingen kunnen en moeten voelen

Dat een oefening niet voor jou is, is een van de laatste dingen die in je op zou moeten komen, maar zoiets kun je niet echt na je eerste training concluderen.

Het tweede scenario is waarbij de iets meer gevorderde krachttrainer geen pomp voelt in de spieren die hij probeert te trainen. Of de oefening “voelt” gewoon niet effectief. Dat je een spier niet voelt, correleert matig met de daadwerkelijke activatie van die spier.

Zelfs de gevorderde krachttrainers denken nog te veel in spiergroepen in plaats van bewegingen. Als je gewicht met je benen wegduwt, gebruik je al je beenspieren. Of je nu je voeten dicht tegen elkaar of ver uit elkaar plaatst. Om een duwbeweging met je benen te maken, moet je bepaalde spieren gebruiken, of je ze nu voelt of niet.

Dat je dus een bepaalde spier niet goed genoeg voelt tijdens een oefening, betekent absoluut niet dat die spier niet werkt.

Afvallen voor andere mensen

Ik krijg regelmatig te maken met cliënten die af willen vallen, terwijl ze gelukkig zijn met hun lichaam, in goede gezondheid verkeren, een relatie hebben, de kleding dragen die ze willen dragen en zich nooit schamen voor hun fysieke vertoning.

Omdat er in onze maatschappij een algemeen idee heerst dat iedereen slank moet zijn, krijgen ze echter het gevoel dat ze uit principe af moeten vallen. Dat is ver van waar. Het is belangrijk om in te zien dat toename in gewicht uiteindelijk schadelijk zou kunnen zijn, maar je moet hoe dan ook voor je eigen gezondheid en geluk af willen vallen. Anders houd je het niet vol.

Ik hoor ook wel eens dat sommige mensen niet af hoeven te vallen, omdat ze maar 2 kilo per jaar aankomen. Je hoeft geen rekenwonder te zijn om in te zien dat als je dat 40 jaar vol blijft houden, uiteindelijk met een groot probleem zit. (pun intended)

Elk lichaam is anders

Het ziet er naar uit dat omdat niemand genetisch gelijk is aan een ander, veel trainers gebruik maken van de uitspraak dat “elk lichaam anders is” en iedereen daarom iets compleet anders nodig heeft. Sorry, maar dat is bullshit. Bij het opstellen van bijvoorbeeld een trainingsprogramma voor een individu zijn er een aantal belangrijke factoren om rekening mee te houden, zoals iemands vetpercentage (eigenlijk alleen belangrijk bij extremen), ervaring en genetische potentie.

Ondanks dat over het algemeen de kern gelijk blijft, zijn er bepaalde aanpassingen nodig om optimale resultaten te blijven behalen. In alle overige gevallen speelt persoonlijke voorkeur de grootste rol en werkt de basis gewoon altijd.

Wat spierhypertrofie veroorzaakt is nog niet helemaal duidelijk, maar er zijn een aantal dingen noodzakelijk, voor iedereen. Denk bijvoorbeeld aan spierschade door krachttraining of andere mechanische stress.

Als iemand af wil vallen, moet die persoon minder calorieen consumeren dan hij of zij dagelijks verbruikt. Dat is bij iedereen het geval.

Veruit de belangrijkste eisen waar je je aan moet houden om af te vallen, aan te komen, spiermassa te ontwikkelen of sportspecifieke prestaties te verbeteren zijn, met uitzondering van persoonlijke voorkeur, praktisch bij iedereen hetzelfde.

Dat de meeste mensen andere eisen en wensen hebben betekent niet dat elk lichaam anders is en iedereen speciale, geheime, super gepersonaliseerde programma’s nodig heeft. Het is een effectieve uitspraak en makkelijk te verkopen, maar we zijn meestal niet de unieke sneeuwvlok die we willen zijn.

Slank worden maar niet afvallen, gespierd worden maar niet groter worden

Hier is semantiek waarschijnlijk gewoon het grootste probleem of mensen die moeite hebben met uitleggen wat ze nu precies bedoelen. Echter hoor ik dit zo vaak dat ik het niet kon laten gaan.

Als ik doelen bespreek met toekomstige cliënten hoor ik vaak, vooral van vrouwen, dat ze slank willen worden en vet willen verbranden, maar niet af willen vallen. Ze willen dus lichaamseigen cellen kwijtraken en afnemen in formaat, maar het gewicht op de weegschaal moet niet naar beneden, omdat ze tevreden zijn over hun gewicht.

Een andere, veelvoorkomende opmerking is dat ze graag gespierd willen worden, vooral gespierde benen, maar hun benen mogen niet in omvang toenemen. Spierweefsel moet letterlijk in grootte toenemen, maar, het mag niet groter worden.

Mannen zeggen vaak dat ze af willen vallen en droger willen worden, maar de omvang van hun borst, schouders en armen mogen niet afnemen. We moeten er als trainer voor zorgen dat ze vet verliezen, maar er mag absoluut geen omtrek verloren gaan.

Het bovenstaande noem ik vooral omdat het gewoon leuk is, als je met een gevoel voor humor bent geboren. Ik vind het nooit vervelend als iemand het zegt en zal de uitspraken ook nooit belachelijk maken. Ik wil men er alleen op wijzen dat de eisen die aan trainers gesteld worden soms wel erg lastig kunnen zijn 😉

Last but not least

Hoe hoger de stand van de koelkast, hoe harder de koelkast werkt en hoe kouder het binnen is. De standen staan niet gelijk aan de graden Celsius.